( xem lại từ đầu click vô đây )

Sự kiện cụ Nguyễn Văn Tuyên với sự cổ vũ của cụ Nguyễn Văn Cổn giới thiệu âm nhạc cải cách phải được xem như cột mốc quan trọng trong lịch sử âm nhạc nước nhà tương đương với việc xóa mù …âm nhạc .Có thể nói không ngoa đây là cuộc cách mạng lần thứ nhất trong lĩnh vực âm nhạc Việt Nam.

Trước đó để biểu hiện cao độ của một nốt nhạc trước đó người ta  dùng  hò,xự, xang, xê, cống, liu, u  …nhưng mối liên hệ về trường độ giữa các nốt với nhau không có kí tự thể hiện  vì thế việc học hay truyền bá tác phẩm chỉ có thể qua truyền khẩu.

Để hình dung sự bất tiện này , xem ví dụ về một bài hát quen thuộc  có tên Dạ Cổ Hoài Lang sáng tác 1920

1 Từ là từ phu tướng

2 Bửu kiếm sắc phong lên đàng

3 Vào ra luống trông tin chàng

4 Đêm năm canh mơ màng

5 Em luống trông tin nhạn (chàng)

6 Ôi, gan vàng quặn đau

7 Đường dầu xa ong bướm

8 Xin đó đừng phu.nghĩa tào khang

9 Còn đêm luống trông tin bạn

10 Ngày mòn mỏi như đá vọng phu

11 Vọng phu vọng, luống trông tin chàng

12 Lòng xin chớ phu.phàng

13 Chàng hỡi, chàng có hay

14 Đêm thiếp nằm luống những sầu tây

15 Biết bao thuở đó đây xum vầy

16 Duyên sắt cầm đừng lạt phai

17 Thiếp cũng nguyện cho chàng.

18 Nguyện cho chàng hai chữ bình an

19 Mau trở lại gia đàng

20 Cho én nhạn hiệp đôi

Bản kí âm

1 Hò lìu xang xê cống

2 Líu cống líu cống xê xang

3 Xừ xang xê hò líu cống xê xang hò

4 Liu xế xang xự xề xang lìu hò

5 Xừ liu xáng ũ liu cống xề

6 Liu xáng xàng xề liu xề xáng ú liu

7 Hò lìu xang xang xế cống

8 XÊ xê líu xừ, líu lĩu xừ xang

9 Xừ xang xế, líu xê xang xư’

10 XÊ líu xừ, líu lĩu xừ xang

11 Xừ, xê líu xừ, líu cống xê, líu hò

12 Liu xề xang xự cống xê xang lìu hò

13 Xừ xang xừ cống xế

14 XÊ líu xừ, líu lĩu xừ xang

15 Xừ xang xề hò líu cống xế xang hò

16 Lưu xáng xàng, xề liu xề xáng ú liu

17 Hò xự cống xê xang hò

18 XÊ líu xừ, líu lĩu xừ xang

19 Xừ xang xế, hò líu cống xê xang hò

20 Liu xáng xàng xề liu xề xáng ú liu

Lúc chưa có máy thu âm nếu  muốn hát được bài này chỉ có cách đến ông thầy đờn vì lời một đàng, nốt một nẻo chưa kể là không biết hát sao cho đúng nhịp nếu nhìn bản kí âm như vầy không thể biết một câu  vô chỗ nào ngưng chỗ nào .

Nhân đây xin nói thêm : các bạn biết nhạc có thể bạn không viết được một ca khúc nhưng nếu bạn muốn viết một ca khúc bạn không thể không biết nhạc. Vì như thế các bạn sẽ hò xự sang xê cống ngay , nghĩa là chỉ có mình bạn biết bạn hát bài đó ra sao rồi nhiều năm và nhiều năm sau nữa bạn sẽ không biết  hát cái bài bạn sáng tác như thế nào và nó hạn chế vô cùng sự sáng tạo ca khúc.

Chính vì không có văn tự kí âm mà kho tàng âm nhạc của người xưa đã bị rơi rụng chỉ còn sót lại một số lòng bản - những bài bản đã được nhiều thế hệ thuộc lòng và truyền khẩu (?!) , rất khó trao truyền cho đời sau trước khi có những thiết bị ghi âm như bây giờ. Và các bài hát mới là đặt lời trên những giai điệu đã có sẵn hoặc có biến đổi chút ít . ( Mong hiểu sự khó khăn trong việc học nhạc của người xưa chứ  không có ý chê bai gì về âm nhạc dân tộc , tương tự việc biết chữ để đọc sách trước khi có chữ quốc ngữ )

Với cách ký âm phương tây cao độ của nốt nhạc gồm 7 nốt : do re mi fa sol la si do được diễn tả bằng hình cái hột gà nho nhỏ nằm trên 5 dòng kẻ chính hoặc các dòng kẻ phụ , trường độ của nốt được diễn tả bằng màu trắng hoặc đen hoặc kết hợp nét gạch hoặc các móc đơn , kép …

Kí hiệu  trông  đơn giản nhưng vô cùng vi diệu này  thể hiện cùng lúc cao độ và  trường độ của một nốt nhạc trong một trường canh hay gọi là khuôn nhịp .Và lời ca đi kèm theo đúng vị trí nốt nhạc giúp cho việc sáng tác và trao truyền vô cùng thuận lợi .

Bây giờ ta quay lại với bài thơ bạn có trong tay. Bạn sẽ tiến hành bước tiếp theo là sắp xếp từng câu vào trong từng khuôn nhịp sao cho cân phương .

( xem tiếp bấm vô đây  )

D.FOLA djembe đến từ châu Phi hiện có mặt tại :
Đà Nẵng : 250 Lê Thanh Nghị, 4 Hoàng Hoa Thám, 36 Trần Phú.
hoặc mua trực tuyến  tại Tiki.vn hoặc Sendo.vn